Yeme Bozukluğu Nedir? Yeme Bozukluğu Testi Nasıl Yapılır?
Yeme Bozukluğu Nedir? Yeme Bozukluğu Testi Nasıl Yapılır?
Yeme bozukluğu hayatı oldukça zorlaştıran bir rahatsızlıktır. Bu nedenle internet kullanıcıları tarafından sıklıkla araştırılanlar arasında yer alır. Oldukça geniş bir yelpazede incelenen bu rahatsızlık hakkında en doğru bilgilere ulaşmak için yazıyı okumaya devam edebilirsiniz.
Yeme Bozukluğu Ne Anlama Gelir?
Yeme bozukluğu hakkında genel bir tanım yapmak gerekirse kişinin beden sağlığına zarar verecek kadar az veya fazla yeme alışkanlığı denilebilir. Aslında bir noktada kişinin yiyeceklere yüklediği anlam ve kendi bedeniyle olan bağını koparmasıyla ilgili bir rahatsızlıktır.
Dünya geneline baktığınızda bu rahatsızlığın nüfusun en az %9’nu etkilediğini görebilirsiniz. Rahatsızlık ilk olarak kendi vücut şeklinden hoşlanmama, kilo alma kaygısını yoğun bir şekilde yaşama şeklinde kendini belli etmeye başlar. Ancak bu durum tedavi edilmediği sürece ciddi sağlık sorunlarına ve hatta ölüme yol açabilir.
Yeme Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Rahatsızlık ile ilgili belirtiler iki temel başlık altında incelenir. Bunlar:
- Duygusal & davranışsal bozukluklar
- Fiziksel bozukluklar
Bu noktada en sık görülen ve ve mutlaka bir uzman desteği gerektiren belirti ve haller aşağıdaki tabloda inceleyebilirsiniz.
| Duygusal Yeme Bozukluğu Belirtileri | Fiziksel Belirtiler |
| Ruh hali değişimlerinde görülen aşırılık
|
Hızlı bir şekilde kilo alıp verme,kas güçsüzlüğü
|
| Aynaya bakma eyleminin çok sık yapılması
|
Şiddetli kabızlık şikayeti, bağışıklığın zayıflaması |
| Yemek ortamlarında sosyalleşmeye karşı mesafeli davranmak
|
Kan basıncının düşük olması, adet döngüsünde yaşanan dengesizlik |
| Besinin içeriği, kalorisi ve kiloyu odak noktası haline getirmek
|
Nabız ve solunumun yavaş gerçekleşmesi,baş dönmesi, bayılma şikayetleri |
| Yemek yemeyi tek başına yapmak ya da yiyecekleri gizlemek
|
Sürekli halsiz yorgun hissetme ve uyuşukluk hali, kuru ve sarı bir cilt tonu |
| Beden algısının bozulması | Saç ve tırnak kayıpları,mide sorunları |
Risk Grubunda Kimler Yer Alır?
Bazı bireyler yeme bozukluğu rahatsızlığına yakalanma konusunda diğer bireylere oranla daha fazla risk altındadır. Konuyla ilgili olarak risk faktörleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Genetik faktörler: Birinci derece akrabalarının biri bu tanıyı almış olan kişinin bu rahatsızlığı olan eğilimi artar.
- Yaş faktörü: Her yaşta ortaya çıkabilir ancak özellikle beğenilme arzusunun yoğun olarak yaşandığı ergenlik ve yirmili yaşlarda daha sık görülebilir.
- Psikolojik faktörler: Kişide görülen özgüven eksikliği, endişe, depresyon gibi psikolojik sorunlar bu rahatsızlığı tetikleyebilir.
- Yaşam tarzında oluşan değişimler: Taşınma, iş değişimi, bir ilişkinin bitmesini veya sevilen birinin kaybı, fiziksel ve cinsel istismar gibi durumlar tetikleyici etki gösterebilir.
Yeme Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir?
Özellikle ailede herhangi bir kişide görülmesi durumunda diğer üyelerde de ortaya çıkma ihtimali oldukça yüksektir. Bunun yanı sıra beyindeki serotonin ve dopamin seviyeleri de önemli bir etkendir. Bu fizyolojik özelliklerin haricinde nevrotik, mükemmeliyetçi ve dürtüsel kişiliğe sahip bireylerde de yeme bozukluğu görülme oranı yüksektir.
Yeme Bozukluğu Testi
Yeme bozukluğu testi, danışanların yeme alışkanlıklarını ve beden algılarını değerlendirilmesinde, varsa bozuklukların belirtilerinin tespit edilmesinde, risk altındaki bireyleri tanımlanmasında ve uygun tedaviye yönlendirmesinde kullanılabilen bir araçtır. Konu ile ilgili olarak alanında uzman kişilerin bu testi yapması değerlendirme açısından yüksek önem taşımaktadır. Bu test farklı yöntemlerle bir arada kullanıldığı takdirde doğru sonucu verir.
Yeme Bozukluğu Türleri Nelerdir?
Konu ile ilgili olarak bilinen 9 tür vardır:
- Anoreksiya nervoza
- Bulimia nervoza
- Tıkanırcasına yeme bozukluğu
- Pika sendromu
- Ruminasyon(Geviş Getirme)
- Gece Atıştırmaları
- Kaçıngan / Kısıtlı Yiyecek Alımı
- Duygusal bozukluk
Sınıflandırılamayan Yeme Bozuklukları
Hakkında en az çalışılmış bir alandır. Buna rağmen ama en çok tanı konulan beslenme sorunları burada ortaya çıkar. Bunlar yukarıda adı geçen yeme bozukluğu türlerinden hiçbirinin tanımına tam anlamıyla uymaz. Normalin dışında olan yeme alışkanlıklarının tümü bu yeme bozukluğu alanına girer. Mesela tırnak yeme hastalığı buna örnektir.
Tedavi ve Terapi Yöntemleri Nelerdir?
Yeme bozukluğu hastalıkları etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Yeme bozukluklarında da diğer tüm rahatsızlıklarda olduğu gibi erken teşhis önem taşır. Bu sayede tedavi ve online terapi gibi yöntemler daha erken yanıt verir. Bazen tedavi sürecinin tamamlanması aylar ya da yıllar alır. Ancak genel olarak incelendiğinde hastaların hemen hemen hepsi iyileşir.
Konu ile ilgili olarak tanı alındıktan sonra farklı disiplinlerden de yararlanılarak bir tedavi süreci planlanır. Buna bağlı olarak psikiyatri klinikleri, doktorlar, diyetisyenler gibi farklı meslek gruplarından yararlanılır. Tedavi, diyet, psikolojik müdahaleler ve depresyon gibi eşzamanlı zihinsel rahatsızlıkların iyileştirilmesini de içerir.
Sık Sorulan Sorular
Konu ile ilgili olarak en sık sorulan sorulara aşağıdan ulaşabilirsiniz.
1 – Sürekli Yemek Yeme İsteği Neden Olur Psikolojide?
Öfke, korku, kaygı, endişe, kızgınlık utanç gibi hisleri arka plana atmak, kendini uyuşturmak gibi amaçlarla yemek yeme davranışı sıkça gözlenir. İşsizlik ya da uzun tatil dönemlerinde daha çok karşılaşılabilir. Bu süreçte kişinin hayatında oluşan boşluk duygusuyla baş etme yöntemi olarak yemek yemeye yöneldiği bilinir.
2 – Anoreksiyaya Neden Olur?
Bir hastalığın birden fazla nedeni olabilir. Anoreksiyanın nedeni olarak genellikle duygusal çöküş yaşama, travma veya gen kaynaklı problemler, güzellik algısının değişmesi ve ön planda tutulması, depresyon döneminde olma, anksiyete bozuklukları ve obsesif kompülsif bozukluklar sayılır.
3 – Pika Bozukluğu Nedir?
30 günden uzun süren, besin olarak kabul edilmeyen maddelerin ( toprak, kağıt, saç, boya, kül, kil vb.) sürekli ve ısrarcı bir şekilde yenilmesi alışkanlığına pika bozukluğu denir. Halk arasında daha çok toprak yeme alışkanlığı adı altında bilinir. Genel olarak çocuklarda görülen bir sorundur.
4 – Yeme Bozukluğu Nedir Özet?
Yeme bozukluğu sadece bir beslenme sorunu olarak görülmemelidir. Bu rahatsızlıkta bireyin yiyecekleri ele alış biçimi ve kendi bedeniyle olan ilişkisi bozulur.
5 – Sürekli Acıkmak Neyin Belirtisi Olabilir?
Aşırı açlık hissi olarak tanımlanan polifaji genel olarak tip 1 veya tip 2 diyabet, hipoglisemi atakları, hipertiroid ve psikolojik sorunlara bağlı olarak meydana gelir.
