Duygusal Yeme Bozukluğu Nedir? 4 Farklı Duygusal Yeme Tedavisi
Duygusal Yeme Bozukluğu Nedir? 4 Farklı Duygusal Yeme Tedavisi
Duygusal yeme bozukluğu, akademide ‘hedonik yeme’ olarak da adlandırılan bir çeşit psikolojik rahatsızlıktır. Bireyler yaşamını devam ettirmek için yeme alışkanlığına sahiptir. Ancak psikolojik etkilerden dolayı duygusal yeme durumu ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlar yeme bozukluğu çeşitleri altında yer alıp tedavi edilmesi gerekir.
Kişinin ihtiyacını göz önünde bulundurmadan tamamen duygularına bağlı olarak yemeği tüketmesi çok da normal karşılanmamaktadır. Çünkü bu tarz yeme alışkanlıkları uzun vadede problemleri de beraberinde getirir. Toplumda sık sık görülen duygusal yeme bozukluğu hakkında sizlere bilgi vermeye çalışacağım.
Duygusal Yeme Nedir? Duygulara Bağlı Yemek Ne Anlama Gelir?
Psikolojide duygusal yeme bozukluğu; öfke, üzüntü, stres ya da sevilmeme, değersiz hissetme duygularına karşı baş etme yöntemidir. Birey var olan olumsuz, eksik ya da kötü duygularını yemek yiyerek telafi etmeye çalışır. Bir bakıma hayatındaki olumsuzlukları yemek yemekten aldığı haz ile gidermeyi hedefler.
Hedonik yeme ya da hedonik yeme bozukluğu olarak da adlandırılan bir durumdur. Yeme bozukluğu sınıflaması altında yer alan bu unsur psikoloji dünyasında ele alınır. Online seans ya da yüz yüze gerçekleşen terapiler sayesinde sorunun giderilmesi hedeflenir. Çünkü birey her ne kadar yemek sayesinde eksikliği giderdiğini düşünse de altta yatan sebepler yok olmaz.
Duygusal Yeme Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Diğer tanı ve psikolojik rahatsızlıklarda olduğu gibi duygusal yeme bozukluğu belirtileri de gözle görülür durumdadır. Sadece bireyin var olan durumdan rahatsız olması ve bir tedaviye yönelmesi zaman alabilir. Zaman içerisinde fark edilmeyen hedonik yeme bozukluğu obezite ya da farklı sağlık problemleri ile kendini gösterebilir.
Klinik Psikolog Zeynep Aygün olarak duygusal yeme belirtileri konusunu sizlere şu şekilde sıralayabilirim:
| Belirtiler | Açıklaması |
| Açlığa Bağlı Olmaksızın Yemek Yeme | İnsan doğası gereği acıktığında hayatını idame ettirmek için yemek yer. Ancak hedonik beslenme problemi yaşayan kişiler aç olduklarını hissetmeseler dahi tıkınırcasına yemek yiyebilmektedir. |
| Duygu Durumuna Göre Gıda Tüketimi | Var olan duygu durumu beslenme ve yemek düzenini yönetmektedir. Örneğin çok stresli, üzgün olunan dönemlerde daha fazla tatlı ya da sevilen besine yoğunlaşılabilir. |
| Yemeği Yedikten Sonra Kısa Süreli Haz ve Pişmanlık | Hedonik beslenme yemek esnasında ve hemen sonrasında kısa süreli haz yaşanmasını sağlar. Fakat birey çok zaman geçmeden haz duygusu yerine pişmanlık ve üzüntü yaşamaya devam eder. |
| Beslenmeye Bağlı Sağlık Problemleri | Beslenme şartları sağlıksız olduğu için zaman içerisinde farklı sağlık problemleri kendini göstermektedir. Bu durum erkek ve kadın psikolog vasıtasıyla yardım almayı zorunlu hale getirir. |
| Olumsuz Psikolojiye Sahip Olma | Bireylerde genellikle olumsuz psikolojik durumlar görülür. Borderline, anksiyete gibi rahatsızlığa sahip olan bireylerde duygusal yeme bozukluğu daha sık görülmektedir. |
Söz konusu belirtilere sahip olan bireylerin yüz yüze terapi ya da online seanslar ile tedavi olması gerekir. Sağlıklı yaşam koşullarını sürdürebilmesi için beslenme dolayısıyla psikolojinin iyi olması şarttır.
Kimlerde Yemek Bozukluğu Görülür? Duygusal Yeme Nedenleri Neler?
Literatürde yapılan araştırmalara göre hedonik yeme bozukluğu nedenleri farklı sınıflar altında ele alınmaktadır. Kesin olarak neden sayılmamakla birlikte yapılan araştırmalar bazı unsurların neden olarak daha fazla öne çıktığını gösterir. Bundan dolayı belirli tanıları almış kişilerde yeme bozukluğu takibi yapılması önem arz etmektedir.
Genel itibarıyla duygusal yeme bozukluğu nedenleri şu şekilde sıralanmaktadır:
- Düşük özsaygı,
- Özgüven eksikliği,
- Kendini yetersiz hissetme,
- Çarpıtılmış bilişsel düşüncelere sahip olma,
- Depresyon,
- Doğum sırasında ve sonrasında maruz kalınan olaylar,
- Çevresel etki,
- Ebeveynden öğrenilmiş davranışlar,
- Menstrüel dönemler,
- Öfke, sıkılma ve strese çok fazla maruz kalma,
- Farklı psikolojik rahatsızlıklar.
Var olan nedenler bu şekilde sıralansa da her süreç kişiye özgüdür. Bazı bireylerde travmaya bağlı olarak gelişen durumlar da olabilmektedir. Bu yüzden bir uzman tarafından kişinin yardım alması, nedenlerin saptanması gerekecektir.
Hedonik Yeme Bozukluğu Tedavi Yöntemleri Neler?
Uzun vadede duygusal yeme bozukluğu ciddi sorunları beraberinde getirmektedir. Obezite, kalp ve damar rahatsızlıkları bunlardan bazılardır. Ayrıca altta yatan sebeplerin ortadan kaldırılmaması psikolojik anlamda da yıpratıcı bir süreç yaratır. Tüm bunlar düşünüldüğünde hedonik yeme bozukluğu tedavileri gerekmektedir.
İstanbul psikolog çalışanlarından Klinik Psikolog Zeynep Aygün olarak danışanlarıma bu konuda destek olmaktayım. Süreç içerisinde kullanılabilecek tedavi yöntemleri ise şu şekildedir:
1 – Yüz Yüze ve Online Terapiler
Yüz yüze ve online terapiler psikolojik anlamda sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için sağlanmaktadır. Uzman ile aynı şehirde olanlar için yüz yüze terapiler uygun olacaktır. Böylece aradaki ilişki ve terapötik süreç daha sağlıklı oluşturulur. Fakat farklı konumlardaki bireyler online seanslar sayesinde de yardım talebinde bulunabilirler.
2 – Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel Davranışçı psikolog tarafından danışanın var olan duygu, düşünce ve davranışlarına odaklanılır. Danışanın altta yatan yetersizlik, değersizlik ya da diğer kalıplaşmış düşüncelerini fark etmesi sağlanır. Düşünce-duygu ve davranış arasındaki bağlantı öğretilir. Bu sayede altta yatan temel sebep ortaya çıkarılarak yaşamının değişmesi hedeflenir.
BDT olarak adlandırılan bu terapi yöntemi yaygın olarak kullanılır. Çünkü duygusal yeme bozukluğu doğrudan duygu ve düşüncelerle alakalıdır. Kişinin asıl nedeni görmeden, farkında varmadan ve değiştirmeden davranışın ortadan kalkması beklenemez.
3 – İlaç Tedavisi
İlaç tedavileri duygusal yeme tedavisi kapsamında ele alınabilir. Duygularından sıyrılması, daha iyi hissetmesi adına seratonin salgılayan ilaçlar verilebilir. Dopamin dengesini korumak adına da psikiyatrist gözleminde ilaç tedavisine başlamak bir seçenek olacaktır.
4 – Diyet ve Kontrollü Beslenme Takibi
Kişinin ‘sağlıklı beslenme’ alanında yetersiz bilgi ve davranışa sahip olmasından dolayı bir uzman desteği gerekebilir. Diyetisyenler tarafından alınabilecek bu destek ile birlikte psikolojik yardımın sürdürülmesi önemlidir. İki farklı disiplin arasındaki ortaklaşa hareket sayesinde danışanın hayatında değişim hedeflenir.
Duygusal Yeme Bozukluğu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Günümüzde duygusal yeme bozukluğu görülen sayısız insan bulunur. Bu bireyler tarafından sık sorulan sorular ise şu şekildedir:
1 – Duygusal İştah Nedir?
Biyolojik ya da fizyolojik olarak iştahı bulunmayan, acıkmayan kişilerin tamamen duygularından hareketle beslenme şeklidir. Duygusal olarak eksik kalan yönleri belirli besinlere karşı aşırı iştahlı hale gelir. Özellikle kadınlarda görülen bu durum; çikolata, şeker, tatlı gibi besinlere yönelmeyi sağlar.
2 – Psikolojide Yeme Bozukluğu Nedir?
Psikolojide yeme bozukluğu kişinin sağlıklı bir birey olabilmek adına beslenmesinden çok daha farklı hareket etmesidir. Bu bazı durumlarda hedonik beslenmedir bazı durumlarda ise anoreksia nervoza olarak kendini belli eder. Tamamen psikolojik nedenlere bağlı olarak; aşırı yemek yeme, aç kalma, yedikten sonra kusma/telafi etme gibi unsurları göstermektedir.
3 – Hedonik Yeme Ne Demek?
Duygusal yeme olarak adlandırılan kavram hedonik yemektir. Hedonizm; haz alma, haz aldıran davranışlarda bulunmaya yönelik belirtilen bir kavramdır. Hedonik yemek yiyen bir kişi doymak ya da açlığını gidermek için değil tamamen iyi hissetmek, olumsuz duyguları telafi etmek için besin tüketir.
