9 Adımda Kumar Bağımlılığı ile Nasıl Baş Edilir?
9 Adımda Kumar Bağımlılığı ile Nasıl Baş Edilir?
Kumar bağımlılığı, çok sık karşılaşılan problemlerden biridir. Uzmanlar; sanal veya gerçek ortamda kumar bağımlısı olan birçok bireyle karşılaşmaktadır. Okulda rehber öğretmenler, dışarda psikologlar ya da psikiyatristler sık sık bu sorunla yüz yüze gelmektedir. Özellikle sanal alemdeki kumar oyunlarının yaygınlaşıp çocukların karşısına sürekli çıkmaya başlaması ile sanal kumar bağımlılığı vakaları artmıştır.
Birçok internet sitesinde yasal veya yasal olmayan kumar reklamları bireyin karşısına gelmekte ve bunlar kimi bireylerin ilgisini çekmektedir. Özellikle risk grubunda bulunan bireyler için tuzak olan bu reklamlar maalesef bu bireylerin kumar bağımlısı olmasına sebep olabilmektedir. Kumar, bağımlılık türleri içinde en tehlikeli olanlardan bir tanesidir ve acilen önlenmesi ya da müdahale edilmesi gerekmektedir.
Kumar Bağımlılığı Nedir?
Kumar bağımlılığı; kişinin kontrolü kaybederek aşırı bir biçimde kumar oynamaya yönelik güçlü bir istek duymasıdır. Bu bağımlılık; bireyin sosyal, psikolojik ve ekonomik açıdan zarar görmesine ve gündelik hayatındaki işlevselliğini bozmasına neden olur. Kumar bağımlısı olan kişiler, bu bağımlılığın acı verici sonuçlarıyla yüzleşirler ve hayatları düzensiz bir hal alır.
Bu durumda birey kumarı bırakma girişiminde bulunup başarısız olabilir veya zararlarını telafi etmek için her seferinde daha fazla oynayabilir. Bu durum, bireyin yaşamını çok yönlü olarak etkiler. Kronik strese yol açan bu durum; iş, okul veya özel hayatta da önemli sorunlara yol açar. Kişinin her seferinde daha fazlasını elde etmek için takıntılı bir biçimde oynadığı kumar, bağımlılık haline gelir ve birey için içinden çıkılamaz bir hal alır.
Kumar Bağımlılığı Nedenleri Nelerdir?
Kumar bağımlılığının birçok nedeni vardır. Bazı faktörler, bu bağımlılığın gelişmesine neden olabilir. Kimi kişiler, kumar bağımlılığı için risk grubunda bulunduklarından bu faktörlerden etkilenmeye daha müsaittirler.
| Kumar Bağımlılığı Nedenleri | Açıklaması |
| Beyin Kimyasındaki Değişiklikler | Kumar sonucunda elde edilen para veya başka bir ödül, beyindeki ödül sistemini, yani dopamini aktive eder. Kumar oynandığında beyinde yüksek miktarda dopamin salgılanır ve bunu yaşayan birey günlük hayattaki küçük haz verici aktivitelerden zevk almayabilir. Bu durumda her seferinde aynı hazzın arayışı içine girer ve kontrolsüz bir şekilde kumar oynar. |
| Genetik Faktörler | Kumar bağımlılığı ile ilgili yapılan araştırmalarda, ailesinde kumar bağımlılığı öyküsünün görüldüğü kişilerin kumar bağımlısı olma ihtimalinin daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. |
| Kişilik Özellikleri ve Mental Sağlık | Bireylerin, kişilik özellikleri ve ruhsal durumları da sebeplerdendir. İradesi güçlü olmayan, duyguları çabuk değişen, dürtüselliği yüksek olan bireyler kumar bağımlısı olmaya daha yatkın olabilirler. Ayrıca bireyin psikolojik olarak hassas olduğu, maddi veya manevi olarak zor zamanlarında olduğu zamanlarda kumara alışması da daha kolay olabilmektedir. |
Kumar Bağımlılığı Kimlerde Görülür?
Birçok bireyde kumar oynama alışkanlığı görülebilir. Kontrolsüz bir biçimde ve takıntılı bir istekle gerçekleştirilen bu bağımlılık, özellikle şu kişilerde görülebilir:
- Madde kullanımı sorunları
- Kişilik bozuklukları, anksiyete ve depresyon
- Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) veya dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
- Genç ve orta yaşlı bireyler
- Erkek bireyler
- Ailede veya arkadaş çevresinde kumar bağımlısı olan birinin olması
- Parkinson ve huzursuz bacak sendromu tedavisinde kullanılan ilaçlar
- Dopamin agonistleri olarak adlandırılan ilaçlar
- Rekabetçi, işkolik ve dürtüsel kişilik özelliklerine sahip olan bireyler
Kumar Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?
Kumar bağımlısı bir birey, çeşitli belirtilerle kendisini belli eder. Özellikle yakın çevresi onun bu davranışlarını fark edebilir. Bu durumda mutlaka profesyonel yardım alması sağlanmalıdır. Kumar bağımlılığı, şu belirtilerle karakterize olan bir psikolojik sorundur:
- Sürekli kumar oynama isteği
- Büyük miktarlarla kumar oynama arzusu
- Bağımlılığı azaltmaya çalışırken başarısız olma
- Kumar oynamayınca huzursuz ve sinirli hissetme
- Olumsuz duygulardan kaçmak için bile kumar oynama isteği
- Kaybedilen paranın daha fazlasını kazanmak için oynamak
- Çevredeki insanlara kumarı oynamayı bıraktığına dair yalanlar söylemek
Kumar Bağımlılığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kumar bağımlılığı, tıpkı diğer bağımlılık türleri gibi, profesyonel yardım gerektiren bir durumdur. Online seans veya yüz yüze seans yöntemiyle bir psikolog eşliğinde bu problemin üstesinden gelinebilir. Özellikle psikoterapi, bu bağımlılığın tedavisinde etkilidir. Çünkü psikoterapi; bireyin davranışlarına, duygularına ve düşüncelerine yönelik içgörü geliştirmesini sağlar. Birey bağımlılığının ve bu bağımlılığın nasıl gelişip işlediğinin farkına varır ve bununla baş etmek için somut adımlar atmaya hazır olur.
Bu bağımlılığın tedavisinde çeşitli psikoterapi yöntemleri kullanılabilir. Online seans veya yüz yüze seans yöntemleri ile terapi gerçekleştirilebilir. Özellikle bilişsel davranışçı terapi, grup terapisi, motivasyonel görüşme ve psikodinamik terapi kullanılmaktadır. Bu terapi yaklaşımlarına diğer bağımlılıkların tedavisinde de başvurulmaktadır.
Kumar Bağımlılığı Nasıl Engellenir?
Kumar bağımlılığı ciddi bir problemdir ve göz ardı edilmemelidir. Fark edildiği an bazı adımlar atılmalıdır. Eğer yavaş yavaş bağımlılık hali gelişiyorsa oynama sıklığı azaltılmalıdır. Oynanmadığı zamanlarda stres yaşanıyorsa spor ve meditasyon gibi zihne iyi gelen, stresi azaltan aktivitelere başvurulmalıdır. Bunun yanı sıra ilgi ve yeteneklere göre hobiler edinmek, boş zamanları anlamlı etkinliklerle doldurup meşgul olmak da bireye iyi gelecektir.
9 Adımda Kumar Bağımlılığı ile Nasıl Başa Çıkılır?
Kumar oynama düşüncesi sonucunda bu düşünce eyleme dökülürse bağımlılık döngüsü işler. Bireyin kumar oynama düşüncesiyle baş edebilmesi için şunlar önerilebilir:
- Kumar oynanan yerlerden ve internette kumar oynatılan sitelerden uzak durmalıdır.
- Kumar oynama düşüncesini oluşturan şeylerden uzaklaşmalıdır (at yarışı programları, casino reklamları, piyango biletleri vs.)
- Kumarla ilgisi olan kişilerden uzak durmalıdır.
- Kumar üzerine yapılan tartışmalara girmekten kaçınmalıdır.
- Günlük ihtiyacı karşılayabilecek kadar para bulundurmalı, gereği dışında kredi kartları ve ATM kartlarını kullanmamalıdır.
- Yaşam tarzının değiştirilmesi, olumsuz alışkanlıkların yerine olumlu davranışların konulması gerekmektedir.
- Gerek kumar oynayan kimse gerekse ailesinden birisinin kumar oynadığını bilen birisi bağımlılık tedavisine başvurmaktan ve bu yolla kumarla mücadele etmekten kaçınmamalıdır.
- Destek almak için güvenilen bir aile dostundan veya arkadaştan yardım istenmelidir.
- Başka şeylerle meşgul olmak önemlidir. Dikkati başka aktivitelere çevirmek (evde iş yapmak, spora gitmek gibi) faydalı olacaktır.
Ayrıca psikolojik terapi desteği almak, yüz yüze terapi ile süreci yönetmek isterseniz Klinik Psikolog Zeynep Aygün iletişim kanallarımdan bana ulaşabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Kumar bağımlılığı konusu ile ilgili merak edilen diğer konular şu şekilde:
Kumar Bağımlılığı Nedir?
Kumar bağımlılığı; kişinin kontrolü kaybederek aşırı bir biçimde kumar oynamaya yönelik güçlü bir istek duymasıdır. Bu bağımlılık; bireyin sosyal, psikolojik ve ekonomik açıdan zarar görmesine ve gündelik hayatındaki işlevselliğini bozmasına neden olur. Kumar bağımlısı olan kişiler, bu bağımlılığın acı verici sonuçlarıyla yüzleşirler ve hayatları düzensiz bir hal alır.
Kumarın İnsana Zararları Nelerdir?
Kumar bağımlısı bir birey kişisel, ruhsal ve ekonomik anlamda ciddi zararlar görür.
- İlişki sorunları
- Depresyon ve anksiyete
- Kendine zarar verme düşüncesi
- Genel sağlık durumunun kötüye gitmesi
- Uyku problemleri
- İflas etme ve maddi imkanların azalması
- Yasal cezalar
- İş performansının düşmesi
- Hobi edinememe
- Yeni alışkanlık edinirken zorlanma veya başarısızlık
Kumar Bağımlısı Olduğunu Nasıl Anlarsın?
Yukarıda sayılan bağımlılık belirtileri görüldüğünde kişinin kumar bağımlısı olduğu söylenebilir. Fakat tanıyı yalnızca uzmanlar koyabilir.
