Çocuklarda Göz Kırpma Tiki Neden Olur?
Çocuklarda Göz Kırpma Tiki Neden Olur?
Çocuklarda göz kırpma tiki veya diğer tikler görülebilir. Bireylerde görülen yineleyici, istem dışı, amaca yönelik olmayan fakat baskılanabilen tuhaf hareket ve sesler ‘’tik’’ olarak adlandırılır. Tikler genellikle çocuklukta veya ergenlikte ortaya çıkıp sonrasında devam edebilirler. Tikler burun çekme, boğaz temizleme gibi vokal tikler olabilirken kaş kaldırma, göz kırpma, omuz silkme, kafa sallama gibi motor tikler de olabilir.
Tikler sıklıkla çocuklukta veya ergenlikte başlar. Tiklerin en sık görüldüğü yaş aralığı, 7 – 12 yaş aralığıdır. Bu tikler geçici veya kalıcı olabilir. Geçici tikler, vücudun çeşitli bölgelerinde ortaya çıkan ve bir yıldan kısa sürede kaybolan tiklerdir. Eğer bir çocukta bir yıldan daha uzun süren bir tik olursa buna tik bozukluğu denmektedir. Çocukların çoğunda tikler kalıcı hale gelmemektedir. Çok azında yetişkinlik döneminde devam etmektedir. Peki çocuklarda göz kırpma tiki nedir ve neden olur?
Tik Bozukluğu (Tourette Sendromu) Nedir?
Tourette sendromu; istem dışı ve yineleyen bir biçimde sesler çıkarma veya hareket etme gibi tik olarak bilinen davranışlara sebep olan nörolojik bir bozukluktur. Bu bozukluk daha çok çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıksa da yetişkinlikte de ortaya çıkabilmektedir. Tik bozukluğu genetik nedenlerden kaynaklanabilir ve vokal (ses çıkarma) veya motor (hareket etme) şeklinde görülebilir.
Çocuklarda göz kırpma tiki de bu bozukluğun çeşitlerinden biridir. Çocuklarda göz kırpma tiki çeşitli nedenlerden ötürü görülebilir. Bu istemsiz ve yineleyici durum genellikle çocuğun hayatını zorlaştıracak düzeyde değildir ve çoğu zaman geçicidir. Fakat uzun sürmesi durumunda tedavi gerekebilir. Tedavi noktasında sebebini öğrenmek önemlidir. Eğer sebebi psikolojikse yüz yüze veya online terapi yardımı almakta fayda vardır.
Tik Bozukluğu Belirtileri Nedir?
Tik bozukluğu olan kişilerde, tik öncesinde bir dürtü belirir. Bu yoğun dürtüye kişi engel olamaz ve tik olarak adlandırılan hareket veya sesler ortaya koyar. Tik bozukluğu belirtileri şunlardır:
- Ani, kısa ve aralıklı hareketler veya sesler
- Göz kırpma
- Yüz ekşitme
- Omuz silkme
- Öksürme
- Boğaz temizleme
- Kafasını veya uzuvlarını sallama
- Zıplama
- Eşyalara veya insanlara dokunma
Tik Bozukluğu Çeşitleri Nelerdir?
Tikler her bireyde aynı şekilde ortaya çıkmaz ve çeşitli şekillerde görülebilir. Vücudun çeşitli bölümlerinde tikler ortaya çıkabilir. Bu tikler yinelenir ve istem dışıdır. Çocuklarda göz kırpma tiki de bu tiklerden biridir. Göz kırpma tiki en sık görülen tiklerden biridir. Tikler ortaya çıkış şekline göre ikiye ayrılır:
| Motor Tikler | Göz kırpma, omuz silkme, baş sallama, kol sallama gibi hareket şeklinde görülen tiklerdir. |
| Vokal Tikler | Burun çekme, boğaz temizleme, öksürme, sürekli olarak aynı kelimeyi tekrar etme gibi ses şeklinde görülen tiklerdir. |
Tikler etkiledikleri kas grubuna göre de ikiye ayrılır:
| Basit Tikler | Tek bir kas grubunu hareketinin görüldüğü tiklerdir. |
| Karmaşık Tikler | Birden çok kas grubunun ya da beden parçasının söz konusu olduğu, bir dizi hareketin görüldüğü tiklerdir. |
Tik Bozukluğu Sebepleri Nelerdir?
Tik bozukluğunun nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Beyindeki dopamin ve serotonin de dahil olmak üzere beyin uyarılarını ileten kimyasalların düzensizliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Nitekim bu bozukluk, nörolojik bozukluklar başlığı altında ele alınmaktadır. Ayrıca bu bozuklukta genetik yatkınlığın da rol oynadığı düşünülmektedir.
Aile geçmişi ve cinsiyet, bu bozuklukta önemli bir rol oynamaktadır. Bu hastalıkta cinsiyet bir risk faktörüdür çünkü erkeklerde kadınlara oranla 4 kat daha fazla görülmektedir. Yine ailede tik bozukluğu öyküsü olması da bir risk faktörüdür. Ailesinde tik bozukluğu öyküsü olan kişilerde bu bozukluğun görülme ihtimali daha yüksektir.
Tik Bozukluğu Tedavisi Nasıldır?
Çocuklarda göz kırpma tiki veya diğer tiklerin kesin bir tedavisi yoktur. Bununla beraber tikleri yönetmeye yardımcı olan tedaviler vardır. Tik bozukluğu çoğu zaman kişinin hayatını olumsuz etkileyecek ve gündelik işlevselliğini bozacak düzeyde olmaz. Bu sebepten ötürü bir tedaviye de ihtiyaç duyulmaz. Fakat bu tikler, kişinin hayatını olumsuz etkileyecek düzeyde ise davranışsal terapi ve ilaç tedavisi uygulanabilir.
İlaç tedavisini yalnızca psikiyatristler ve doktorlar uygulayabilir. Davranışsal terapiler ise psikologlar tarafından uygulanabilir. Bu noktada (eğer tik bozukluğunun nedeni psikolojikse) bir psikologdan yardım almakta fayda vardır. Bilişsel davranışçı psikolog seçenekleri size yardımcı olacaktır. Klinik Psikolog Zeynep Aygün ile iletişime geçip yardım alabilirsiniz.
Çocuklarda Tik Neden Ortaya Çıkar?
Çocuklarda göz kırpma tiki veya sık göz kırpma olarak adlandırılan durum sıklıkla görülebilmektedir. Bu durumun en önemli nedeni, göz yüzeyi bozukluğudur. Çocuklarda göz kırpma tiki, göz kuruluğundan da kaynaklanabilir. Teknolojik cihazlara, dijital ekranlara çok uzun süreler bakmak göz kuruluğuna neden olabilir.
Çocuklarda göz kırpma tiki kimi zaman da psikolojik nedenlerden kaynaklanır. Çeşitli sebeplerden ötürü yüksek düzeyde kaygı yaşayan çocuklarda göz kırpma tiki görülebilir. Yoğun stres ve baskı, bu duruma neden olabilir. Aile içi problemler yaşayan, okulu veya sınıfı değişen, kardeş kıskançlığı yaşayan veya arkadaşları tarafından örselenen çocuklarda göz kırpma tiki görülebilir.
Çocuklarda Göz Kırpma Tiki Tedavisi
Çocuklarda göz kırpma tiki tedavisi için öncelikle tikin nedenine bakılmalıdır. Eğer çocuklarda göz kırpma tiki, göz yüzeyi bozukluğu veya göz kuruluğundan kaynaklanıyorsa göz hekimleri tarafından tedavi düzenlenir ve doktor önerisiyle göz damlası veya jeller kullanılır. Fakat eğer çocuklarda göz kırpma tiki, psikolojik sebeplerden dolayı görülüyorsa psikoterapi gerekebilir. Bu noktada online veya yüz yüze terapi alınabilir.
Sık Sorulan Sorular
Çocuklarda göz kırpma tiki konusunda merak edilen diğer sorular ise şu şekilde:
Göz Kırpma Tiki Neden Olur?
Yetişkinlerde ya da çocuklarda göz kırpma tiki, kesin olarak sebebi bilinmemekle beraber birçok sebepten ötürü gerçekleşebilir. Bu tik; aşırı stres, alkol ya da kahve tüketimine bağlı bir şekilde ortaya çıkabilir. Bazı bireylerde göz kuruluğu, alerjisi ya da enfeksiyonlarına bağlı olarak da görülebilir. Bu seğirmeler çoğunlukla geçicidirler ve uzun sürmedikleri sürece tedavi gerektirmezler.
Çocuklarda Göz Tiki Nasıl Geçer?
Çocuklarda göz kırpma tiki için genellikle hekimler tarafından suni göz yaşı damlaları ve jeller kullanılır. Bu gibi birçok medikal tedavi yöntemi ile göz yüzeyinin tahrişi azaltılır. Damla ve jeller, yanma ve batma gibi şikayetleri hızlı bir şekilde azaltır. Fakat bunlar, doktor önerisi olmadan kesinlikle kullanılmamalıdır.
Çocuklarda Tik Hareketleri Neden Olur?
Çocuklarda tik hareketleri veya çocuklarda göz kırpma tiki, çeşitli sebeplerden dolayı gelişebilir. Bu sebepler fiziksel, nörolojik ya da psikolojik olabilir. Psikolojik sebepler arasında aşırı stres ve kaygı bulunur. Kaygılı çocuklarda göz kırpma tiki görülebilmektedir. Bununla beraber sık göz kırpan bir çocuğun kesin olarak kaygılı olduğu çıkarımı yapılamaz. Çünkü sık göz kırpmasının nedeni gözle ilgili bir problem de olabilir.
Hızlı Göz Kırpma Ne Anlama Gelir Psikolojide?
Hızlı göz kırpma ile ilgili çeşitli yaklaşımların farklı görüşleri vardır. Bu konuda yapılan araştırmalar da hızlı göz kırpmanın kesin bir şeye işaret etmesinin güç olduğunu göstermektedir. Bununla beraber psikoloji alanında bu konuyla ilgili genel görüş, göz kırpma hızının insanların stres seviyesi yüksekken arttığı şeklindedir. Yapılan gözlemler de bunu doğrulamıştır. İnsanlar stres ve baskı altında hissederlerken daha sık göz kırpmaktadırlar.
