DEHB Belirtileri Nelerdir? DEHB Tedavisi Nasıl Yapılır?
DEHB Belirtileri Nelerdir? DEHB Tedavisi Nasıl Yapılır?
DEHB belirtileri nedir? DEHB tedavisi nasıl yapılır? Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), yaygın olarak çocuklarda görülen nörogelişimsel bir bozukluktur. Yetişkinlerde de görülebilmektedir. DEHB; çocuklarda odaklanamamaya, dikkati vermede zorlanmaya, düşünmeden hareket etmeye, aşırı hareketli olmaya ve dürtüsel davranmaya neden olur.
DEHB belirtileri, dışarıdan kolayca fark edilebilen belirtilerdir. Yani Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan biri kendisini hemen ele verir. Zira bu kişide en temelde dikkat eksikliği ve hiperaktivite vardır. Bunlar hemen göze çarpabilen şeylerdir. Bu bozukluğun tedavisi için genellikle ilaç tedavisine ve konuşma terapisine başvurulur. Yüz yüze seans veya online seans yöntemleri ile terapi yapılabilir.
DEHB Nedir? DEHB Belirtileri Nelerdir?
DEHB nedir, belirtileri nelerdir sorusu sıkça soruluyor. DEHB, nörogelişimsel bir bozukluktur. Nitekim Ruhsal Hastalıkların Tanı ve İstatistiki El Kitabı olan DSM V’te, nörogelişimsel bozukluklar adı altında ele alınmıştır. DEHB olan bireylerde; aşırı derecede hareketlilik, dürtüsel davranma, düşünmeden hareket etme, çabuk sıkılma, dikkat dağınıklığı ve odaklanamama görülür.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğundan mustarip bireylerde, beynin dikkati ve sosyal muhakemeyi denetleyen kısımları zayıftır. Gelişimsel anlamda bu bölgede yaşanan gerilik, DEHB gibi bir bozukluğa sebep olur. DEHB çoğunlukla çocuklarda görülse de yetişkinlerde de görülebilmektedir. Bozukluk tüm yaşama yayılabilmektedir.
DEHB Belirtileri Nedir?
DEHB belirtileri, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilir. Yetişkinlerde DEHB belirtileri, çocuklarınkine göre biraz daha farklı seyredebilir. Yetişkin oldukları için dürtüsel anlamda daha fazla kontrole sahiptirler. Hiperaktivite boyutu, yetişkinlikten dolayı daha azdır ve çocuklardaki gibi aşırı hareketlilik olarak kendini göstermez.
Kadınlarda DEHB belirtileri ve erkeklerde DEHB belirtileri pek değişkenlik göstermez. Zira DEHB belirtileri için cinsiyetten ziyade yaş bir değişken olmaktadır. Bu nedenle DEHB belirtileri çocuklarda ve yetişkinlerde tam olarak aynı şekilde gözlemlenmemektedir. DEHB, iki boyuttan oluşan bir rahatsızlıktır: Dikkat eksikliği boyutu ve hiperaktivite boyutu. Bu iki boyutun belirtileri şu şekildedir:
| Dikkat eksikliği belirtileri | Dikkatsizlik, odaklanmada güçlük çekme, unutkanlık, görevleri tamamlayamam |
| Hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri | Aşırı hareketlilik, çabuk sıkılma, sabırsızlık, düşünmeden hareket etme |
DEHB Tanısı Nasıl Konur?
DEHB tanısını psikiyatrist koyar. Psikiyatrist tanı için çocuğun davranışlarını gözlemler, onunla bir görüşme gerçekleştirir. Gözlemlerine ve yaptığı görüşmeye göre çocukta DEHB belirtileri olup olmadığına bakar. Tanıya yardımcı olması açısından bireye bir DEHB testi de uygulayabilir. Bu testte, çocukta dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin varlığını ölçecek sorular bulunur.
DEHB hastalığı, tanısı ve tedavisi yapılmazsa bireyin hayatını çok ciddi ölçüde olumsuz etkilemeye devam eder. Zira bu bozukluk bireyin günlük hayatını ve işlevselliğini ciddi manada bozmaktadır. Bireyin sosyal hayatını, iş veya okul hayatını, özel hayatını olumsuz etkilemektedir. Verimini düşürmektedir. Bu nedenle tanı ve tedaviye ihtiyaç duyulmaktadır.
DEHB Tedavisi Nasıl Yapılır?
DEHB tedavisi, DEHB tanısı konduktan sonraki süreçtir. DEHB tedavisi, tanıya göre bir süreç izler. Tedavi için aile, okul ve doktor iş birliği çok önemlidir. Çocuğun yaşam alanlarına ve önceliklerine göre bir tedavi planı yapılır. DEHB tedavisi ilaçla ve konuşma terapisiyle gerçekleştirilir. İkisinin birlikte olması en sağlıklısıdır.
DEHB sorununu yaşayan çocukla online terapi ya da yüz yüze terapi gerçekleştirmesi için ona en uygun psikolog bulunmalıdır. Özellikle bilişsel davranışçı ekolde çalışan psikologlar tercih edilebilir. Tercih edilen psikolog çocuklarla çalışabilen bir psikolog olmalıdır. DEHB konusunda daha fazla bilgi ve yardım almak için Psikolog Zeynep Aygün ile iletişime geçebilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
DEHB hastalığı konusunda DEHB belirtileri, DEHB tedavisi gibi konuların yanı sıra sıkça sorulan başka sorular da bulunmaktadır. Bu sorular bireylerin DEHB hakkında en çok merak ettikleri sorulardır.
DEHB Olduğumu Nasıl Anlarım?
DEHB olup olmadığınızı anlamak için DEHB belirtileri taşıyıp taşımadığınıza bakmalısınız. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite belirtilerini taşıyorsanız DEHB olabilirsiniz. Dikkatinizi odaklamakta güçlük çekiyor ve sürekli bir dürtüsellik hissediyorsanız DEHB olabilirsiniz. Fakat bu noktada kendi kendinize tanı koyamazsınız.
DEHB tanısını yalnızca yetkili kişiler, psikiyatristler koyabilir. Bazı bireyler bu bozukluğa ilişkin kimi belirtileri belli derecelerde taşısalar da DEHB olmayabilirler. Bu konuda kesin bir bilgi edinmek için psikiyatriste başvurmak gerekir.
DEHB Olan Bireylerin Özellikleri Nelerdir?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan bireyler DEHB belirtileri gösterirler. DEHB, dikkat eksikliği ve hiperaktivite olmak üzere 2 boyuttan oluşmaktadır. Bu nedenle DEHB olan bireyler, en temelde bu 2 boyuta ilişkin belirtiler taşırlar.
Bu bireylerin dikkat süreleri çok kısadır, odakları çabuk dağılır. Dürtüseldirler ve sürekli hareket etme isteği duyarlar. Yaptıkları işlerden çabuk sıkılıp işi yarım bırakırlar ve başka bir işe atılırlar. Uzun süre dikkat gerektiren işleri yapmakta zorlanırlar.
DEHB Tanısı Nasıl Konur?
DEHB tanısı koymak için, hastanın detaylı bir şekilde öyküsü dinlenir. Hastaya sorular sorulur. Bu sorular sözel veya yazılı olabilir. Hastalara sunulan bir dizi soruların olduğu bir test şeklinde de olabilir. Eğer birey, DEHB belirtilerini taşıyorsa tanı konur. Tanı, tedavi için gereklidir. DEHB tedavisi, konulan tanıya göre belirlenir. Yani tedavi tanıyı izler.
Kaç Tip DEHB Vardır?
DEHB, iki boyuta sahip bir bozukluktur: Dikkat eksikliği boyutu ve hiperaktivite boyutu. Kimi vakalarda dikkat eksikliği boyutu daha baskınken kimi vakalarda hiperaktivite boyutu daha baskın olarak görülür. Bazı vakalarda ise dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin ikisi birden baskındır.
Psikolojik hastalıkların, rahatsızlıkların ve bozuklukların yer aldığı; psikiyatristlerin tanı koyma sürecinde kılavuz olarak kullandığı DSM V’e göre DEHB’in 3 türü vardır:
- Dikkat eksikliğinin önde olduğu tip
- Hiperaktivitenin önde olduğu tip
- Dikkat eksikliğinin ve hiperaktivitenin önde olduğu, kombine tip
